Z agresywnymi zachowaniami dziecka sześcioletniego w przedszkolu spotykamy się niemal codziennie. Można też stwierdzić, że zjawisko to nasila się, przybierając różne formy i występuje w coraz większym stopniu. Gdzie tkwią przyczyny takich zachowań? Postanowiłam to zbadać.
Przygotowałam narzędzia badawcze- arkusze obserwacji dla nauczycieli oraz ankietę do rodziców.
Wszystkie działania prowadziłam na terenie przedszkola, w którym pracuję od wielu lat.
Uszeregowałam zachowania dzieci według stopnia agresywności. Badałam wpływ środowiska rodzinnego, metod wychowawczych rodziców, niewłaściwych zachowań dziecka w domu, telewizji i gier komputerowych na agresywną postawę dziecka w przedszkolu. Co wynika z uzyskanego materiału?
Jakie są sugestie praktyczne dla nauczycieli i wychowawców małych dzieci? Odpowiedź na te pytania jest utrudniona świadomością różnych braków, w tym interpretacyjnych. Jednak moja długoletnia praca w tym środowisku, jego bezpośrednia obserwacja poparta badaniami pozwalają na sformułowanie pewnych wniosków dotyczących tego problemu.
W badanej grupie występują dzieci, które nie wykazują agresywności w swoich zachowaniach, ale są i takie, które wykazują tylko elementy agresji i takie, które są agresywne. Większość rodziców nie zdaje sobie sprawy z faktu, że wiele jest czynników, które wpływają na takie zachowania dziecka w przedszkolu, Jak wynika z badań są to: duża swoboda pozostawiona dziecku w domu, nagradzania jego za każde właściwe zachowanie. Wszystkie złe zachowania dziecka w domu jak: kłamstwo, niszczenie zabawek, bicie innych, przewracanie, przezywanie, wyśmiewanie, oskarżanie innych, kłótnie, przeklinanie są różnymi formami agresji, jakie dzieci przenoszą poprzez modelowanie na grunt przedszkola. Następnym ważnym czynnikiem wypływającym z moich badań jest fakt, że oglądanie przez dzieci programów telewizyjnych i bajek, w których dominuje agresja wpływa bezpośrednio na ich agresywne zachowania w przedszkolu, Dzieci powielają scenki i słowa, które demonstrują w czasie zabaw przedszkolnych. Kolejnym elementem wpływającym na agresywne zachowania dziecka wykazanym w moich badaniach jest korzystanie przez nie z gier komputerowych, które zawierają agresję. Dzieci z łatwością utożsamiają się ze swoimi bohaterami i zaczerpnięte wzorce przenoszą na własny grunt.
Pewnych twierdzeń i uogólnień nie należy jednak przyjmować za pewne i uniwersalne, gdyż w dalszym ciągu wymagają one badań i analiz. Zaprezentowany materiał pozwolił mi na wysunięcie kilku zaleceń wychowawczych. Pierwszoplanową rolę powinno odegrać poradnictwo dla rodziców.
W ramach pedagogizacji rodziców należy:
- przede wszystkim uświadomić rodzicom znaczenie właściwie stosowanych metod wychowawczych;
- przedstawić możliwość korzystania z programów telewizyjnych w sposób właściwy; zrezygnować z oglądania przez dzieci bajek i filmów zawierających agresję;
- pokazać pożyteczność korzystania z komputera, eliminując agresywne gry.
Profilaktykę zaburzeń zachowania dziecka, z całą pewnością należy rozumnie prowadzić już w przedszkolu:
- przyswajać reguły i normy właściwego postępowania;
- stwarzać dzieciom warunki bezpieczeństwa, spokoju i wzajemnego zrozumienia;
- kształtować osobowość w taki sposób, aby młody człowiek świadomie umiał hamować swoją agresję;
- stosować wzmocnienia w konkretnych sytuacjach zachowania się dziecka;
- nie zabraniać wszystkiego i tylko karać, ani też na wszystko pozwalać i tylko nagradzać;
- akceptować dziecko takie jakim jest;
- pokazać mu właściwe wzory i wartości.
Poznając bezpośrednie przyczyny agresywnych zachowań dziecka najważniejsze jest, aby nauczyciel tak kierował swoimi oddziaływaniami pedagogicznymi , by uzyskał zamierzone cele w „walce” z agresją. W związku z tym napisałam i wdrożyłam swój program autorski
„Jak przeciwdziałać agresywnym zachowaniom dziecka sześcioletniego w przedszkolu”, o tym jakie przyniósł efekty napiszę w kolejnym artykule.
opracowała: Agata Gacek
|